Ἅγιος Ἀναστάσιος ὁ Σιναΐτης

Βίος Ἁγίου Ἀναστασίου

Ἀναστάσιος ἐν Σινᾷ Μωσῆς νέος, καὶ πρὶν τελευτῆς τὸν Θεὸν βλέπειν ἔχει.

Ὁ Ὅσιος Ἀνστάσιος ὁ Β΄,  ἔζησε τὸν 7ο αἰῶνα μ.Χ. καὶ καταγόταν ἀπὸ εὐγενῆ οἰκογένεια. Γρήγορα ὅμως ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ τὰ βιοτικὰ πράγματα καὶ ἐκάρη μοναχός. Πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἀφοῦ προσκύνησε τοὺς Ἁγίους Τόπους, κατέληξε στὸ Ὄρος Σινά, στὴν Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, τῆς ὁποίας διετέλεσε ἡγούμενος. Ἐκεῖ βρῆκε ἀσκητὲς μοναχοὺς καὶ ἔμεινε κοντά τους σὰν ὑποτακτικὸς καὶ ὑπηρέτης τους. Ἐπειδὴ εἶχε πολὺ ταπεινοφροσύνη, πῆρε ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴ δωρεὰ τῆς γνώσης καὶ πολλῆς σοφίας, μὲ τὴν ὁποία συνέγραψε βίους Ἁγίων Πατέρων καὶ συνέθεσε ψυχωφελεῖς λόγους. Ἀφοῦ ἔφτασε σὲ βαθιὰ γεράματα, ἀπεβίωσε εἰρηνικὰ στὶς ἀρχὲς τοῦ 8ου αἰῶνος μ.Χ.

Μερικὰ ἔργα τοῦ Ὁσίου Ἀναστάσιου εἶναι τὰ ἀκόλουθα:

α) «Ὁδηγός». Τὸ ἔργο αὐτὸ ἀποτελεῖται ἀπὸ 24 κεφάλαια καὶ ὀνομάσθηκε ἔτσι διότι ἦταν προορισμένο νὰ χρησιμεύσει ὡς ὁδηγὸς πρὸς ὑποστήριξη τῆς Ὀρθοδοξίας ἐναντίον τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ,

β) «Ἐρωτήσεις καὶ ἀποκρίσεις περὶ διαφόρων κεφαλαίων καὶ διαφόρων προσώπων». Στὸ ἔργο αὐτὸ ὁ Ὅσιος Ἀναστάσιος, ἀκολουθώντας τὴ μέθοδο τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, τῶν ἐρωτήσεων καὶ τὸν ἀποκρίσεων, ἐπιλύει διάφορα ζητήματα δογματικά, πρακτικὰ καὶ ἐκκλησιαστικά,

γ) «Λόγος περὶ τῆς ἁγίας συνάξεως καὶ περὶ τοῦ μὴ κρίνειν καὶ μνησικακείν», ποὺ ἀναφέρεται στὸν τρόπο προσέλευσης τῶν πιστῶν στὴ Θεία Εὐχαριστία καὶ στὶς ἀρετὲς τῆς ἀκατακρισίας & συγχωρητικότητος,

δ) «Θεωρίαι ἀναγωγικαὶ εἰς τὴν ἑξαήμερον»[1], ποὺ ἀποτελεῖται συνολικὰ ἀπὸ δώδεκα βιβλία,

ἔ) «Ἐκ τοῦ κατ' εἰκόνα»[2], ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο λόγους καὶ ἀναφέρεται στὴν κατ' εἰκόνα Θεοῦ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου,

στ) «Χρήσεις ἄχρηστοι μιαρῶν δυσσεβῶν Ἀρειανῶν ἀθετούσαι τὴν ὁμοούσιον θεότητα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ κτίσμα τὸν Κτίστην τῶν ἁπάντων λέγουσα», ποὺ ἀποτελεῖ μιὰ συλλογὴ Πατερικῶν χωρίων ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν τῆς ἐποχῆς του.

Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὰ ἔργα του 

α. Λόγος εἰς τὴν Ἁγία Σύναξη

Ἀεὶ μὲν ἡ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Χάρις, διὰ πάσης τῆς τοῦ Θεοῦ Γραφῆς, πρὸς ἐργασίαν τῶν Θείων αὐτοῦ Ἐντολῶν, ἡμᾶς προτρέπεται, μάλιστα δὲ ἡ διὰ τοῦ Προφήτου Δαβίδ καθ’ ἡμέραν ταῖς ψαλμωδίαις μελῳδουμένη παραίνεσις. Ἡ γὰρ τῶν Ψαλμῶν βίβλος Θεοσέβειαν παιδεύει, περὶ πίστεως νομοθετεῖ, σωφροσύνην διδάσκει, εἰς Θεοῦ φόβον ὁδηγεῖ, περὶ κολάσεως διηγεῖται, περὶ κατανύξεως, περὶ ἐγκρατείας, περὶ μετανοίας, περὶ συμπαθείας, περὶ ἀγάπης Θεοῦ, περὶ ὑπομονῆς, περὶ ἁγνείας, περὶ μακροθυμίας, περὶ νηστείας καὶ περὶ εὐποιΐας. Ἡ γὰρ προσεδρία καὶ σχολὴ τῆς προσευχῆς καὶ τῶν Θείων Γραφῶν μήτηρ ὑπάρχει πασῶν τῶν ἀρετῶν. Διὰ μὲν γὰρ τῆς προσευχῆς πᾶν αἴτημα καὶ δώρημα παρὰ Θεοῦ κομιζόμεθα· «Ἐν Ἐκκλησίαις», γάρ, φησίν, «εὐλογεῖτε τὸν Θεόν», καὶ «ἐν μέσῳ Ἐκκλησίας ὑμνήσω σε». Ὅθεν ἡμῖν ὁ Προφήτης τὴν ἀδιάλειπτον πρὸς Θεὸν προσεδρίαν καὶ σχολὴν ὡς ἐκ Προσώπου τοῦ Θεοῦ ἀναγκαίως ὑποτίθεται λέγων· «Σχολάσατε καὶ γνῶτε ὅτι ἐγὼ εἰμὶ ὁ Θεός». Ἐκτὸς μὲν γὰρ σχολῆς καὶ πολλῆς προσεδρίας τῆς ἐν ταῖς προσευχαῖς καὶ ἐν ταῖς θείαις τῶν Γραφῶν ἀναγνώσεσιν οὐκ ἔστιν οὔτε τὰ αἰτήματα λαβεῖν, οὔτε τὸν Θεὸν ἀληθῶς ἐπιγνῶναι. 

Εἰ γὰρ ἐν ταῖς ἀπολλυμέναις τῶν τεχνῶν σχολαῖς πολλάκις τὶς χρόνους ἱκανοὺς πεποιηκώς, μόλις ποτὲ τὴν τυχοῦσαν ἠδυνήθη μαθεῖν τέχνην, πόσῳ μᾶλλον ὁ τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν καὶ τὴν πρὸς αὐτὸν εὐαρέστησιν κατορθῶσαι βουλόμενος, ὀφείλει σχολάζειν ἐν Θεῷ, καὶ θερμῶς καὶ ἐμπύρως μέχρι τέλους ζωῆς τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἔχειν πρὸς αὐτὸν ἐπτερωμένην;

Ἀπόδοση στὴ Νέα Ἑλληνικὴ 

Πάντοτε, βέβαια, ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσω ὁλόκληρης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, μᾶς προτρέπει στὴν ἐκτέλεση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἰδιαίτερα μάλιστα ἡ παραίνεση τοῦ προφήτη Δαβίδ, ἡ ὁποῖα ψάλλεται καθημερινά. Γιατὶ τὸ βιβλίο τῶν Ψαλμῶν μᾶς ἐκπαιδεύει στὴν Θεοσέβεια, μᾶς διδάσκει τὴ σωφροσύνη, μᾶς ὁδηγεῖ στὸν φόβο τοῦ Θεοῦ, μᾶς διηγεῖται γιὰ τὴν κόλαση, τὴν κατάνυξη, τὴν ἐγκράτεια, τὴ μετάνοια, τὴ συμπάθεια, τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τὴν ὑπομονή, τὴν ἁγνεία, τὴν ἀνεξικακία, τὴ νηστεία, τὴν εὐεργεσία. Γιατὶ ἡ ἐμμονὴ καὶ ἡ διαρκὴς ἀσχολία μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὶς Ἅγιες Γραφές, εἶναι μητέρα ὅλων τῶν ἀρετῶν, καθόσον μὲ τὴν προσευχὴ ἀποκομίζουμε κάθε αἴτημα καὶ δώρημα ἀπὸ τὸν Θεό. Γιατὶ λέγει· «Στὶς ἱερὲς συνάξεις νὰ ὑμνεῖτε τὸν Θεό»[1], καὶ «Μέσα σὲ συνάξεις θὰ σὲ ὑμνῶ»[2]. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ προφήτης, ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Θεοῦ, μᾶς συμβουλεύει ὡς ἀναγκαία τὴν ἀσταμάτητη ἐμμονὴ καὶ ἀσχολία μὲ τὴν προσευχή, λέγοντας «Ἐλευθερωθεῖτε ἀπὸ κάθε περισπασμὸ καὶ μάθετε ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός»[3]. Γιατὶ χωρὶς ἀπασχόληση καὶ μεγάλη ἐμμονὴ στὶς προσευχὲς καὶ στὶς ἀναγνώσεις τῶν Ἁγίων Γραφῶν, δὲν μποροῦμε νὰ βροῦμε ἀνταπόκριση στὰ αἰτήματα, οὔτε καὶ νὰ γνωρίσουμε τὸν Θεὸ πραγματικά. 

Ἄν, λοιπόν, ἀσχολούμενος κανεὶς μὲ τὶς πρόσκαιρες τέχνες, πολλὲς φορὲς ἀφιερώνοντας πολλὰ χρόνια, μόλις μπορεῖ νὰ μάθει μιὰ ὁποιαδήποτε τέχνη, πόσο περισσότερο αὐτὸς ποὺ θέλει νὰ ἀποκτήσει τὴ γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ γίνει εὐάρεστος σ’ αὐτὸν, ὀφείλει νὰ προσηλώνεται στὸν Θεὸ καὶ νὰ ἔχει μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του τὴν ψυχή του ἕτοιμη, νὰ πετάξει μὲ θέρμη καὶ φλόγα πρὸς τὸν Θεό; 

---

[1] Ψαλμ. 67, 27.

[2] Ψαλμ. 21, 23.

[3] Ψαλμ. 45, 11. 

---

[1] Τὸ ἔργο αὐτὸ μεταγενέστερα (ἐκ τοῦ καθηγητοῦ Σ. Σάκου) ἀποδίδεται στὸν Ἅγιο Ἀναστάσιο τὸν Πρεσβύτερο ἤ Ἀλληγοριστή, καθῶς σὲ τίποτα δὲν θυμίζει τὴν γραφίδα τοῦ Ἁγίου Ἀναστασίου Β΄. 

[2] Τὸ ἔργο αὐτὸ στὴν σειρὰ Ἑλλήνων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἀποδίδεται λανθασμένα στὸν Ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης.